İstanbul merkezli iç mimarlık stüdyosu Urbanjobs’un kurucusu Murat Dede’ye göre tasarım sadece estetikle ilgili değil; kalıcı izlenim bırakan deneyimler yaratmakla ilgili. Mekânın akışını şekillendirmekten zamanla güzelleşen malzemeleri seçmeye kadar uzanan yaklaşımı, yaratıcılığı işlevsellikle buluşturuyor. İstanbul genelinde dikkat çeken restoran projelerine imza atan Dede; özgünlük, duyusal tasarım ve bir mekanı gerçekten unutulmaz kılan unsurlar üzerine düşüncelerini paylaşıyor.

 

MEKAN ATMOSFERİNDE EN GÜÇLÜ UNSUR AYDINLATMA 

 

Restoran tasarım projeleriniz daha çok ön planda. Bu özel bir tercih mi?

 

Yaptığımız diğer projeler sınırlı sayıda insana ulaşırken, restoranlar birçok farklı insan tarafından deneyimleniyor. Restoranların oluşturduğumuz mimari kabuk içinde yaşayan bir organizmaya dönüşmesi tasarım pratiğini bizim için çok güçlü ve anlamlı kılıyor. İnsanların bu mekansal kompozisyon içinde vakit geçirirken hissettikleri keyif sadece estetik bir tatmin değil, aynı zamanda tasarımın yaşamsal bir deneyime dönüştüğünü görmek açısından da müthiş!

 

Batard, Momo Bebeköy & Momo Dalyan ve Scalla gibi önde gelen İstanbullu restoranlara tasarım yaptınız. Sizce restoran tasarımında olmazsa olmazlar neler? 

 

Restoran tasarlarken mekansal organizasyon, akışkanlık ve duyusal deneyim bütün olarak ele alınmalı. Kullanıcının mekana girişinden itibaren nasıl yönlendirildiği, nasıl hissettiği ve tüm alanın ritmi tasarımın temel omurgasını oluşturuyor. Sirkülasyonun akıcı olması, servis personeli ve misafirlerin hareketlerini kesintisiz kılacak şekilde düzenlenmesi gerekiyor.

 

Aydınlatma, restoranın atmosferini belirleyen en güçlü unsur. Homojen bir ışık yerine katmanlı ve noktasal vurgu ışıklarıyla mekâna kimlik kazandırmak, yemekler ve malzemelerin algılanışını güçlendiriyor. Malzeme seçimi ise mekanın ruhunu tanımlayan, kullanıcıyla doğrudan temas eden ve zamanla karakter kazanan bir unsur. Akustik tasarım da önemli. Ses kimliği deneyimi doğrudan etkiliyor. Yankıyı önleyen, konuşmaların rahatça duyulabildiği bir sistem oluşturulmalı.

 

Son olarak tasarım, restoranın marka kimliğiyle güçlü bir bağ kurmalı. Önemli olan bir iç mekân yaratmak değil, misafirin deneyimini şekillendiren ve hafızasında iz bırakan bir atmosfer yaratmak.

 

BU FİKİR SCALLA’NIN MİMARİ DİLİNE YÖN VERDİ 

 

Son projelerinizden biri olan Scalla’da yaratmak istediğiniz hikaye neydi? 

 

Başlangıçta bir isim, bir konsept ve bir his vardı. Bunları somutlaştırmak için her aşamada bilinçli tercihler yaparak ilerledik. Her şey, Scalla isminin çağrıştırdığı kavramlarla başladı. Scalla, İtalyanca'da merdiven, kademe ve yükseliş anlamına geliyor. Bu fikir mekanın mimari diline yön verdi. Mekandaki katmanlaşma hissini yansıtmak için farklı yükseklikler, iç içe geçen hacimler, perspektif oyunları ve malzeme geçişleri oluşturma fikirleri devreye girdi. En önemli fikir ise eğrisel cam sistemi. İç ve dış mekanı birbirinden ayırırmış gibi görünen, ama aslında ayırmayan bir cam cephe sistemi kurguladık. Bu eğrisel doğrama sistemi, mekanın mimari kimliğini güçlendirip  kullanıcı deneyimini farklı bir boyuta taşıyor. Eğrisel camların verdiği hisle mekan statik olmaktan çıkıp akışkan, davetkâr ve yaşayan bir forma büründü. Çünkü geleneksel düz yüzeylerin aksine, bu camlar ışığı yumuşatarak mekana derinlik katıyor.

 

Yemekte kullanılan malzemelerin katmanlar halinde bir araya gelerek damakta zengin bir tat bırakması gibi! Mekanda da bu hisleri yaratmamız gerektiğini düşündüm. Mekanda kullanılan malzeme ve dokular da üst üste gelerek ışık, gölge ve form arasında dengeli bir etkileşim kuruyor ve deneyimi katmanlı hale getiriyor. 

 

KOPYALAMAYLA SIKÇA KARŞILAŞIYORUZ 

 

Tasarımlar sürekli kopyalanıyor, özellikle restoranlar birbirinden çok fazla tasarım ilhamı alıyor. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?

 

Tasarımın sürekli kopyalanması, özellikle restoranlar gibi deneyim odaklı mekanlarda sıkça karşılaştığımız bir durum. Ancak önemli olan yüzeyde görünenin değil, tasarımın ardındaki düşünce ve deneyimin nasıl kurgulandığı. Çünkü gerçek bir tasarım o mekâna özgü bağlam, işleyiş ve markanın kimliği dikkate alarak kurgulanır. Bu nedenle bire bir kopyalamalar yüzeyde etkileyici, ama içerik olarak zayıf ve ruhsuz mekanlar ortaya çıkarır. 

 

Kullandığınız malzemeler projeye göre değişiyor mu yoksa her projede kullanmayı sevdiğiniz malzemeler var mı?

 

Projenin bağlamına, işlevselliğe ve atmosfer kurgusuna göre şekilleniyor. Ancak doğal taş, ahşap ve metali, yüzeyde kalmadığı, dokunulduğunda hissedildiği ve zamanla yaş aldığı için projelerimizde sıkça tercih ediyoruz. 

 

Urbanjobs’ı diğer iç tasarım stüdyolarından ayıran özellikler sizce neler?

 

En temel özellik, tasarımı bir estetik pratikten öte bütünsel bir anlatı olarak ele almamız. Her projede ışık, doku, malzeme ve akışkanlık gibi unsurlar, kullanıcının mekan içindeki deneyimini şekillendirmek için kurgulanıyor. Bu deneyimi oluşturan temel öğeler ise malzeme ve detay ölçeğindeki titizliğimiz. Tasarım sürecine teknoloji ve yeni üretim tekniklerini entegre etmemiz de Urbanjobs’ı klasik iç mimarlık pratiğinden ayırıyor. 

 

BAZEN ŞEHİRDEKİ KAOS BAZEN DİNGİNLİK… 

 

Yaratıcılığınızı neler besliyor? Şehir mi doğa mı yoksa bir akım ya da dönemin ruhu mu?

 

Yaratıcılığımı tek bir kaynağa indirgeyemem. Çünkü tasarım süreci farklı duygularla beslenen katmanlı bir süreç. Bazen şehirdeki kaos ilham veriyor, bazen de doğanın dinginliği… Bazen seyahat etmek, farklı kültürleri deneyimlemek, bazen de anın içindeki detaylar: Kumun ayak altındaki hissi, bir taşın dokusu gibi… 

 

ÖNEMLİ OLAN YOLUN KENDİSİ 

 

Lmitiniz olmasaydı ve istediğiniz şekilde tasarım yapabilseydiniz; nerede, nasıl bir tasarım yapmak isterdiniz?

 

Şu anki halimden memnunum! Benim için önemli olan bir anda sonuca ulaşmak değil, o sonuca giden yolun kendisi ve ondan keyif almak. Tasarım bir varış noktası değil; sürekli dönüşen, gelişen ve her yeni proje ile beslenen bir süreç. Bu süreçte edindiğim tüm birikimler, karşılaştığım her yeni zorluk ve ürettiğim her fikir beni ileriye taşıyor. Üstelik gelecekte ne yapacağımın belirsizliği de beni motive ediyor. Tasarımda özgürlük her şeye sahip olmak değil, neyi neden seçtiğin ve o seçimin seni nasıl şekillendirdiğini bilmek! 

 

Kişisel hayatınıza dair tasarım kurallarınız, kodlarınız var mı?

 

Fazlalıklardan arınmak, gerçekten değerli olana odaklanmak, sadece işimde değil, hayatımın birçok alanında benimsediğim bir ilke. Dokuların, malzemelerin, ışığın yarattığı his bir mekanın kimliğini nasıl belirliyorsa, kişisel hayatımda da hissettiğim her şeyin anlam taşımasını önemsiyorum.